فروش زیردریایی‌ هسته‌ای به استرالیا در مقایسه با سختگیری هسته‌ای علیه  ایران چگونه «ان‌پی‌تی» را زیر سؤال می‌برد

علیرضا حجتی: توافق امنیتی جدید آسیا و اقیانوسیه (اوکاس) بین آمریکا، انگلستان و استرالیا بار دیگر پرسش‌های فراوانی را درباره استانداردهای دوگانه واشنگتن نسبت به معاهدات بین‌المللی نزد ناظران جهانی ایجاد کرده است. 

 این توافق که به موجب آن آدلاید در جنوب استرالیا مرکز ساخت 8 زیردریایی هسته‌ای خواهد شد که هدف‌شان کنترل چین در منطقه آسیا- پاسیفیک است، به شدیدترین وجهی NPT‌- پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای- را دور می‌زند. آن هم درست در روزهایی که واشنگتن- در حالی که با پشت پا زدن به توافق هسته‌ای که قطعنامه شورای امنیت را در پشت خود داشت از آن خارج شد-انتظار دارد ایران از توسعه برنامه هسته‌ای خود دست برداشته و به محدودیت‌های استثنایی ذیل برجام بازگردد.  در روزهایی که آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای برای کار کردن دوربین‌هایش در تاسیسات هسته‌ای ایران خود را به آب و آتش می‌زند و با توقعات فراپادمانی از تنها عضو برجام که کاملا به تعهدات خود عمل کرده می‌خواهد به پروتکل الحاقی هم پایبند باشد، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حتی نمی‌توانند در یک زیردریایی هسته‌ای که در اختیار استرالیا قرار می‌گیرد، برای هفته‌ها حضور داشته باشند تا بتوانند آنجا را مورد بازرسی قرار دهند. 

اما ماجرا فقط این نیست؛ برای چین توافق امنیتی واشنگتن - لندن - کانبرا یادآور پیمان نظامی مشترک میان استرالیا، نیوزیلند و ایالات متحده آمریکا در سال 1951 در سانفرانسیسکو است که در آستانه آغاز جنگ سرد میان شوروی سابق و آمریکا به امضا رسید. بر همین اساس است که پکن با واکنش نسبت به اوکاس، از آمریکا خواست نگرش کهنه جنگ سرد را کنار بگذارد. 

در طرف دیگر ماجرا پیمان اوکاس لغو قرارداد فروش زیردریایی‌های فرانسوی به استرالیا موسوم به «قرارداد قرن» را در پی داشت که در نتیجه آن، استرالیا قرارداد ساخت زیردریایی‌هایی را که فرانسه طراحی کرده است، کنار می‌گذارد. فرانسه سال ۲۰۱۶ برنده یک قرارداد 66 میلیارد دلاری برای ساخت ۱۲ زیردریایی «غیرهسته‌ای» برای نیروی دریایی استرالیا شده بود که بزرگ‌ترین قرارداد دفاعی این کشور محسوب می‌شد. این اتفاق موجب شد برای نخستین ‌بار پاریس، سفرایش را از آمریکا و استرالیا فرا بخواند. 

۲ کشور چین و فرانسه به عنوان قدرت‌های هسته‌ای عضو شورای امنیت سازمان ملل در پی امضای این پیمان، منافع خود را در خطر می‌بینند. «ژائو لی جیان» سخنگوی وزارت خارجه چین گفت ائتلاف این ۳ کشور خطر «وارد شدن خسارات شدید به صلح منطقه‌ای و تشدید رقابت تسلیحاتی» را به همراه دارد. او از آنچه «ذهنیت کهنه جنگ سرد» خواند، انتقاد کرد و به این ۳ کشور هشدار داد «به منافع خود ضربه می‌زنند».

نشریه پلیتیکو در گزارشی در مصاحبه با کارشناسان کنترل تسلیحات به نگرانی‌ها درباره رفتار هسته‌ای دولت بایدن پرداخته ‌است. «دریل کیمبال» مدیر مؤسسه کنترل سلاح در آمریکا بیان کرده است سوالات نگران‌کننده و جدی‌ زیادی درباره ارسال تکنولوژی‌های هسته‌ای و همچنین زیردریایی‌های هسته‌ای برای کانبرا وجود دارد. او معتقد است این تکنولوژی سیاست‌های مرتبط با کنترل تسلیحات هسته‌ای را دچار شکست می‌کند. وی همچنین معتقد است با این اقدام موضع قدیمی و جدی آمریکا برای سیاست‌های مقابله با اشاعه تسلیحات هسته‌ای زیر سوال می‌رود. 

پلیتیکو می‌نویسد: اگرچه آمریکا برای مقابله با چین و رقابت‌های اقتصادی با پکن، عجله‌ای عجیب دارد اما به نظر می‌رسد تاکنون نتوانسته راهی برای حفظ آبروی خود در دور زدن قوانین منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای برای استرالیا پیدا کند و حالا فکر می‌کند با توجه به 18 ماه زمان برای رساندن این تکنولوژی به استرالیا، فرصت کافی برای غالب کردن روایت خود در این باره را دارد.  این اتفاقات در شرایطی اتفاق می‌افتد که در مورد مشابه، تمام فعالیت‌های هسته‌ای ایران زیر دوربین نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد و تهران طی نزدیک به ۲ دهه به شدیدترین نظامات بازرسی و راستی‌آزمایی برای اثبات حسن‌نیت خود و صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای‌اش تن داده است اما ناگهان با اهداف سیاسی و رفتار متناقض آمریکا، استرالیا یعنی کشوری که عضو «ان‌پی‌تی» بوده و باید عامل به مواد پیمان منع اشاعه هسته‌ای و دستور‌العمل‌های مربوط به آن باشد، بدون واهمه و نگرانی به بالاترین تکنولوژی هسته‌ای با اورانیوم 90 درصد غنی شده دست پیدا می‌کند که قرار است آن را برای هدف غیرصلح‌آمیزی چون تهدید چین در اختیار بگیرد! 

با این تفاسیر، دولت بایدن و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به عنوان نهادی برآمده از نظم پساجنگ جهانی دوم که طی این سال‌ها تبدیل به اهرم فشار حقوقی بین‌المللی در جهت مهار و کنترل برنامه صلح‌آمیز و متعارف هسته‌ای ایران بوده است، نباید انتظار توقف غنی‌سازی 60 درصدی و حتی بالاتر توسط ایران و رعایت کامل «ان‌پی‌تی» از سوی تهران را داشته باشند. 

برای نتیجه‌گیری بهتر شاید باید به گذشته بازگشت؛ جایی که باراک اوباما رئیس‌جمهور وقت آمریکا 27 دی 94 می‌گوید: بر اساس توافقنامه هسته‌ای که ما و متحدان‌مان و شرکای‌مان با ایران دست یافتیم، ایران به بمب اتم دست پیدا نخواهد کرد. بیش از یک دهه بود ایران برنامه هسته‌ای خود را پیش برده بود و پیش از توافقنامه، ایران حدود 20 هزار سانتریفیوژ نصب کرده بود که می‌تواند اورانیوم را برای تولید بمب اتمی غنی‌سازی کند. امروز ایران دو‌سوم از این دستگاه‌ها را برچیده است. 

رئیس‌‌جمهور آمریکا گفت: قبل از این توافقنامه به طور مرتب ذخیره اورانیوم غنی‌سازی شده خود را افزایش می‌داد که برای ساخت تا 10 عدد بمب اتمی کافی بود. امروز بیش از 98 درصد از این ذخیره اورانیوم غنی شده به خارج از ایران منتقل شده است، این بدان معناست که ایران دیگر ماده کافی برای حتی یک بمب را هم ندارد. رئیس‌جمهورآمریکا افزود: قبل از توافق هسته‌ای، ایران نزدیک بود رآکتور جدیدی را تکمیل کند که می‌توانست پلوتونیوم برای یک بمب تولید کند. امروز قلب این رآکتور بیرون آورده شده و با سیمان پر شده است تا دیگر قابل استفاده نباشد. 

اوباما گفت: قبل از توافقنامه، جهان شفافیت و دید کافی درباره برنامه هسته‌ای ایران نداشت اما امروز بازرسان بین‌المللی در داخل ایران حضور دارند و ایران هدف شدیدترین و جامع‌ترین رژیم بازرسی‌هایی است که تاکنون برای بازرسی از برنامه هسته‌ای درباره آنها مذاکره شده است. 

وی افزود: بازرسان تاسیسات کلیدی هسته‌ای ایران را 24 ساعته و 365 روز سال زیر نظر دارند. برای دهه‌های آینده بازرسان به کل زنجیره تدارکاتی هسته‌ای ایران دسترسی خواهند داشت. در حالی که ایران قبلا مرتب برنامه هسته‌ای خود را پیشرفت می‌داد، ما اکنون همه راه‌هایی را که ایران می‌توانست سلاح اتمی بسازد، بسته‌ایم. اکنون که جهان دسترسی بی‌سابقه‌ای به برنامه هسته‌ای ایران دارد، هر زمان که ایران بخواهد گریز هسته‌ای انجام دهد، ما متوجه خواهیم شد. 

مروری بر اظهارات باراک اوباما در روز اجرایی شدن برجام در کنار تحولات ۳ سال گذشته و دور زدن «ان‌پی‌تی» توسط آمریکا، انگلستان و استرالیا آن هم در دولت جو بایدن که از واضعان توافق هسته‌ای با ایران بود، برای هر ناظر بی‌طرفی این نتیجه‌گیری منطقی را به دنبال دارد که اقدام اخیر آمریکا درها را به روی ایران برای افزایش میزان غنی‌سازی باز می‌کند. 

داورزنی: کسانی که منتقد تیم‌ ملی بودند به احترام بازیکنان بایستند

    5 ایرانی در جمع برترین‌ها     

5 بازیکن تیم‌ ملی والیبال کشورمان در تیم منتخب رقابت‌های قهرمانی آسیا قرار گرفتند. مسابقات والیبال قهرمانی مردان آسیا که از 21 شهریورماه به میزبانی ژاپن در شهر چیبا آغاز شده بود، دیروز با قهرمانی تیم ‌ملی والیبال ایران به پایان رسید. در پایان این دوره از مسابقات تیم رؤیایی و منتخب معرفی شد که اسامی برترین‌ها به شرح زیر است:

بهترین دریافت‌کننده: میلاد عبادی‌پور از ایران و ایشیکاوا از ژاپن

بهترین مدافع وسط: علی‌اصغر مجرد از ایران و لی یونگ ژنگ از چین

بهترین لیبرو: محمدرضا حضرت‌پور از ایران

بهترین پاسور: جواد کریمی از ایران

بهترین پشت خط زن: میورا از ژاپن

ارزشمندترین بازیکن: صابر کاظمی از ایران

4 سال قبل، نخستین بار مادرت را در سالن مرکزی اکران جشنواره مردمی فیلم عمار در مشهد که آن سال در سینما قدس، برگزار می‌شد دیدم. اشتباه نکنم سال 96 و هفتمین دوره جشنواره بود. آن روز قرار بود از همسر یکی از شهدای مدافع حرم قدردانی کنیم؛ شهید عالمی یا همان ابوسجاد خودمان. هر چه فکر کردیم چه شخصیتی هم‌سنگ شخصیتش است که برای اهدای لوح از او کمک بگیریم، کسی را جز مادر شهید پیدا نکردیم. زحمتش افتاد گردن مادرت. خرده نگیر. انسان است و فراموشکار، گاهی فراموش می‌کند با چه کسی طرف است. آن روزها، مادرم تازه به رحمت خدا رفته بود. هنوز اربعینش نشده بود و روزهای سختی را می‌گذراندم. ۲ سالی از شهادتت گذشته بود. غم 40 روزه خودم را با غم دوری تو بر دوش مادرت مقایسه می‌کردم. مادر است دیگر. علی القاعده شهادتت باید خیلی تحت تاثیرش قرار دهد. منتظر پیرزنی افتاده بودیم که غم فرزند، زمینش ‌زده است و یکی دستش را گرفته و وارد سالن می‌شود. اما او کوه بود؛ محکم، استوار. این نخستین آشنایی من و تو بود. از این اتفاق مدتی گذشت. کم‌کم ناآرامی‌های سوریه از اوجش فاصله گرفته بود. در دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی کارگروه شهدای مدافع حرم به تازگی شکل گرفته بود و بخشی از خانواده‌های شهدا شناسایی شده بودند. آنجا بیشتر با تو آشنا شدم و قرار شد کاری انجام شود. مصاحبه‌ها شروع شد. همکارم خانم احسن مقدم، مزاحم مادر و خواهرانت می‌شد و من مزاحم برادر و پدر و دوستانت. فراموش‌شدنی نیست؛ نخستین جلسه مصاحبه با برادرت، «اوج روضه بود»؛ انگار لهوف می‌خواند. از تو می‌گفت. برادرش. نه؛ همه کس و همه چیزش. وقتی برادری روضه برادرش را می‌خواند، گوش بودن هم دردناک است، چه رسد به تصور اینکه به جای او باشی. مصاحبه دست من نبود. او همه کاره بود و هر جا دوست داشت می‌رفت. خوش‌سلیقگی کرد و از خبر شهادتت شروع کرد و از آخر به اول آمدیم. کم‌کم برید و تاب نیاورد و آرام «افتاد از نفس...». حال برادر از دست داده را چه کسی می‌داند؟ و این اتفاق چقدر تکرار شد. هر وقت با خانواده‌ات گفت‌وگو می‌کردم، قصه همین بود. می‌دانی مهدی (برادرت) دیگر مثل قبل نمی‌خندد. خواهرت دیگر پله‌ها را دو تا یکی نمی‌کند و شور و نشاط سابق را ندارد. حق می‌دهی؟ از مصاحبه دوستانت که بیرون می‌آمدم، از فرط خنده، گونه‌هایم درد می‌کرد. پسر تو چه موجودی بودی؟ مگر می‌شود این همه جمع اضداد؟! دوستانت هم می‌خنداندند و هم می‌گریاندند. اما هم صحبتی با خانواده، به روضه عادتم داده بود. اشک دوستانی را دیدم که حتی خودت هم هیچ وقت اشک‌شان را ندیده بودی. انصافا همه دوستان و خانوداه‌ات در حق‌مان لطف کردند. مادرت از همه بیشتر. آذرماه 98 بود، مصاحبه‌ها تمام شده بود. البته بعضی حاضر به مصاحبه نشدند و  بعضی هم حرف‌هایی زدند که فعلا باید آرشیو شود و بماند برای آینده. کتاب را به جاهایی رسانده بودیم، هنوز نهایی نبود اما خیلی پیش رفته بودیم. به مناسبت هفته بسیج در یکی از مدارس مشهد، با دانش‌آموزان گفت‌وگویی داشتم. طولی نمی‌کشید؛ به همین خاطر لپ‌تاپم را در ماشین گذاشتم. از مدرسه که بیرون آمدم نه ماشین بود و نه لب‌تاپ. راستش روز قبل یکی از دوستان پیشنهاد داد که یک نسخه‌ از متن کتاب را برایش بفرستم اما قبول نکردم. احساس می‌کردم باید یک بار دیگر بخوانمش. هیچ رونوشتی از مطالبم نداشتم. شاکی بودم. آمدم سر مزارت به شکایت. مادرت آرام روی همان صندلی همیشگی نشسته بود کنار مزار. زبانم به شکایت نرفت. آرام شدم و دوباره شروع کردم. هر وقت حرف‌های امام (ره) را مرور می‌کنم که «ما انقلاب‌مان را به تمام جهان صادر می‌کنیم؛ چرا که انقلاب ما اسلامی است، و تا بانگ لا اله الا ‌الله و محمد رسول‌ الله بر تمام جهان طنین نیفکند مبارزه هست و تا مبارزه در هر جای جهان علیه مستکبرین هست، ما هستیم»... «من امیدوارم که همه ملت‌های اسلام که به واسطه تبلیغاتی که،‌ فعالیت‌هایی که از اجانب شد و اینها را از هم متفرق کردند و مقابل هم قرار دادند، بیدار بشوند و همه با هم بشوند. یک دولت بزرگ اسلامی، یک دولت زیر پرچم «لا اله الا ‌الله» تشکیل بدهند و این دولت بر همه دنیا غلبه بکند»، یاد مادرت می‌افتم که می‌گفت: «خون پاک وقتی بر زمین می‌ریزد؛ خون هزاران نفر به جوش می‎آید. الان جمهوری اسلامی ما روی خون بهترین جوان‎ها سبز شده و در سراسر جهان ریشه می‌دواند. انگار تشکیل یک دولت بزرگ اسلامی، بخشی از مسیر مبارزاتی بود که امام راحل برای برافراشتن توحید در سراسر جهان طرحش را ریخته بود و قرار بود بخشی از هویت انقلابی دل بستگان به گفتمان انقلاب اسلامی باشد تا در هوای آن نفس بکشند و تعالی یابند. و تو و دوستانت سربازان او در راه تحقق این آرمان هستید».

باید یقین کنیم نه تنها ما که همه‌ عالم وامدار این مُهجه بر زمین ریخته‌اند. اینکه تفکر داعش در همه دنیا حامیانی دارد، انکارنشدنی است و قطعا در کشور ما هم اینگونه است. سوال اینجاست: کشوری که با حمله هفت داعشی به مجلس و حرم امام(ره)، تا مدت‌ها در بهت و حیرت بود. اگر قرار بود با لشکریان داعشی روبه‌رو شود، چه اتفاقی می‌افتاد؟ اگر همه عالم به آتش داعش و همفکرانش نسوخت، قطعا به‌خاطر سدی بود که در سوریه و عراق، شما جلوی‌شان ایجاد کردید. ما تا قیامت مدیون خون سینه تو و امثال تو هستیم. شرمنده‌ام جواد. خیلی دیر شد. 27 جلسه و حدود 42 ساعت مصاحبه؛ با وجود تدوینگر بی‌هنری چون من، نمی‌دانم چه از آب درآمده؛ اما امیدوارم حق مطلب ادا شده باشد. متن کتاب دست به دست می‌شود و مصاحبه شونده‌ها با خاطرات خود، کتاب را جلو می‌برند. بعضی وقت‌ها که یک خاطره را از زبان چند نفر شنیدم یا مجبور بودم خاطره‌ها را تلفیق کنم، نام همه راوی‌ها را ابتدای خاطره آورده‌ام. همه سعی‌‌ام را کردم که به مصاحبه‌ها پایبند بمانم و عین کلام را ذکر کنم. قلم را کاملا کنترل کردم. حتی قلاب‌های خاطرات، اصل کلام مصاحبه شونده است. مگر اینکه مجبور شدم و کمی جای فعل و فاعل را عوض کردم. در فصل اول شخصیت جواد را معرفی کردیم. کمی از قید زمان آزاد است و بیشتر، اتفاق‌ها و خاطره‌ها مدنظر است. همه سعی‌مان را کردیم که خاطره بگوییم و با تمام احترامی که برای همه بزرگواران قائلیم، تحلیل‌های مصاحبه شونده را حذف کنیم اما بعضا ناگزیر بودیم. فصل دوم، کاملا مقید به زمان است و اتفاق‌ها بر اساس سیر زمانی پشت سر هم ذکر شده. باز هم اصل مصاحبه با تغییرات اندکی آمده است. این فصل مربوط می‌شود به آغاز ناآرامی‌های منطقه و اینکه او چطور با اوضاع منطقه آشنا شد و تقلای رفتنش را نشان دادیم. در قسمت دوم از فصل دوم، اتفاقات 6 روزه حضورش در عراق را عنوان کردیم. بیشتر کسانی که در این 6 روز با او بودند، یعنی مصطفی عارفی، محمد اسدی و محمد جاودانی، قبل از شروع پژوهش ما به شهادت رسیده بودند. بقیه هم نیروهای حشدالشعبی هستند که در دسترس ما نیستند. جواد! از خودت کمک می‌خواهم که بر دل مخاطب بنشانیش. 

حالا که به فرموده قرآن؛ به فضل خدا شادمانی و به دوستانت بشارتِ «لا خَوفٌ عَلیِهم و لا هُم یَحزَنوُن» می‌دهی، در قهقهه‌ مستانه‌ات فراموش‌مان نکن. شما از مردان مردی هستید که پایبندی‌تان به عهدی که با خدا بستید، شایسته شهادت‌تان کرد و ما اگر سنگ نبودیم، مجاورت با شما باید مشابهت ایجاد می‌کرد و الان در زمره «مَن یَنتَظِر» بودیم. البته که لایق نیستم اما تو جواد باش و دعایم کن.